Chim nói pháp
Đức Phật nói:
Trong tiếng nói của những vị thần
Của rắn rết, của những vị tiên
Trong lời nói của những con yêu
Những câu chuyện giữa con người
Trong tất cả, ta đã truyền bá giáo pháp
Những lờI giảng thật sâu xa
Và bằng bất cứ ngôn ngữ nào
Mà chúng sinh có thể hiểu được
Để truyền bá phật pháp cho những loài
lông vũ, Đức Bồ tát Quan thế Âm đã biến mình thành một con chim cuckoo, một đại
điểu, vua của những loài chim, trong nhiều ngày đêm ngồi bất động dưới một cây
gỗ săng-đan lớn, trong trạng thái nhập định hoàn toàn.
Một ngày kia, Con Vẹt, một vị thầy của loài chim, đến trước Đại điểu nghiêng mình nói rằng:
Xin đảnh lễ Đại điểu cao quý
Đã một năm rồi , cho đến ngày hôm nay
Ngài đã ngồi rũ mình ở đó bất động
Trong bóng mát của cây gỗ săng-đan
Thật yên lặng, không nói một lờI
Phải chăng ngài có điều gì giận dữ, bận tâm
Đại điểu hỡI, khi ngài đã xuất định
Hãy nhận đây những hạt thóc ngon lành này
Đại điểu bèn trả lờI:
Hãy nghe đây, con Vẹt khéo nói kia!
Ta đã quán sát hết cả biển luân hồi này
Và không tìm thấy thực thể nào trong đó
Ta thấy từng thế hệ theo nhau chết đi cho đến ngày nay
Và họ đã giết nhau vì miếng cơm manh áo -- thật tội nghiệp thay!
Ta thấy những pháo đài sụp đổ, kể cả những cái mới nhất
Những công trình bằng đá và đất tiêu tan -- thật tội nghiệp thay!
Những kẻ địch vơ vét của cải cho đến khi hết sạch
Mà người ta đã tham lam tàng trữ cất dấu -- thật tội nghiệp thay!
Những đứa con yêu đi với kẻ địch, kể cả những đứa nhỏ nhất
Mà cha mẹ chúng đã khổ công sinh thành dưỡng dục -- tội nghiệp thay!
Những bà con quyến thuộc tụ họp, thân hữu gập nhau
Đám trẻ được nuôi lớn, của cải tích luỹ
Nhưng tất cả đều vô thường, như một ảo ảnh
Và không có một thực thể nào hiện hữu trong đó
Tâm ta đã buông bỏ hết những náo động
Để ta có thể hành trì hạnh nguyện của ta
Nöi đây, dưới bóng mát của cây gỗ săng-đan
Ta an trú trong cô đơn và tĩnh lặng
Ta nhập định, xa rời khỏi những thứ phân tâm
Ngươi hãy đi đi, và lập lại những lời nói của ta
Đến tất cả những loài chim lớn, và tất cả những loài lông vũ!
Con Vẹt, vốn khéo nói, bèn đứng lên từ hàng ngũ những loài chim, và xoay mình như nhánh tre, kính cẩn chào ba lần và nói như sau:
Kính bạch đại điểu cao quý,
Tuy ngài đã mệt mỏi và chán ngán vớI cõi luân hồi này
Chúng con xin ngài hãy nghĩ đến chúng con một chút!
Chúng con, những con vật vô minh và mê lầm
Chịu hậu quả của vô số ác nghiệp trong quá khứ
đã ràng buộc chúng con, cột chặt chúng con vào những đau khổ này
Cầu xin ngài truyền pháp nhiệm mầu giải thoát chúng con ra khỏi bể khổ
Cầu xin ánh sáng trí tuệ làm tan đi màn vô minh
Pháp là liều thuốc chữa lành hết những mê lầm
Tất cả chim mọI loài đều tụ hộI nơi đây
Kính xin ngài ban pháp, cho chúng con được khai ngộ.
Đại điểu mớI lại nói như sau:
Có lửa mớI có khói
Có mây mớI thành mưa
Một đứa trẻ sẽ thành một ngườI lớn
Một con ngựa con mai sau sẽ thành con ngựa lớn
Quán tưởng thật sâu xa về cái chết sẽ đưa ta đến gần phật pháp cao diệu vô song. Sự từ bỏ những ràng buộc lôi cuốn ta vào bánh xe luân hồi , tin tưởng vào sự báo ứng của mọI hành động, ý thức sự vô thường và cái chết tất có trong kiếp sống này; đó là những dấu hiệu cho thấy ta đang đến gần vớI phật pháp cao diệu vô song. HỡI những loài chim đang tụ hộI nơi đây, trong tâm trí các ngươi có bao giờ nghĩ đến những điều như vậy không? Hãy nói cho ta biết các ngươi nghĩ gì!
Lúc ấy con Ngỗng Vàng đứng lên, lắc đôi cánh ba lần, và thưa rằng: nan stud nan stud, có nghĩa là: điều đó làm kéo dài sự ràng buộc, điều đó làm kéo dài sự ràng buộc.
Từ khi sinh ra cho đến lúc chết sống không thiện pháp -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Ước ao được giải thoát, nhưng vẫn tạo cho mình sự đau khổ -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Hi vọng được phước báu nhiệm mầu, nhưng vẫn có những quan niệm sai lầm -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Lơ là vớI những chân lý đem lại sự giải thoát cho tâm thức -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Muốn tập có một cái nhìn sáng suốt thanh tịnh, nhưng trí lại bị mê mờ bởI những phán đoán sai lầm -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Muốn bố thí cho ngườI nhưng lại bị ngăn trở bởI tâm bần tiện -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Muốn nhắm đến thành quả lâu dài nhưng vẫn bị phân tâm bởI ngoại cảnh -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Muốn hướng nộI soi tâm nhưng vẫn còn vướng mắc vớI những hi vọng và âu lo -- điều đó làm kéo dài sự ràng buộc
Tất cả các ngươi đang kéo dài sự ràng buộc trong biển khổ này
Hãy cố hiểu những lờI ta nói, và sự ràng buộc đó sẽ được rút ngắn lại
Khi đó con Quạ vớI đôi cánh lớn vươn lên, bước vài bước xéo, rồi nói: gogs yon gogs yon, có nghĩa là: ta sẽ được hỗ trợ, ta sẽ được hỗ trợ.
Khi đã trung thành vớI lờI thệ nguyện, ta sẽ được hỗ trợ bằng một đờI sống hạnh phúc trên thế gian
Khi đã cho đi, ta sẽ được hỗ trợ bằng sự giầu có mai sau
Khi đã thành tâm nguyện cầu, ta sẽ được hỗ trợ bằng tình yêu của những vị tiên
Khi thức tỉnh trước những buổI lễ tế thần, ta sẽ được hỗ trợ bởI những vị hộ pháp
Khi trong kiếp này tu tập thiền định cao siêu, ta sẽ được hỗ trợ bởI vị phật tương lai
Vậy ta hãy cố đạt được những đức tính trên, vì nhờ đó mà sự hỗ trợ sẽ đế vớI chúng ta.
Lúc ấy con Gà trống, một gia súc trong nhà, đứng lên vỗ cánh ba lần, và gáy e go e go, có nghĩa là: Có hiểu không? Có hiểu không?
Khi ta sống trong thế giới ta bà này, không có hạnh phúc nào thường tồn mãi -- có hiểu không?
Thế gian này chúng sanh tạo nghiệp không ngừng -- có hiểu không?
Xác thân bằng máu thịt sẽ không bao giờ sống mãi -- có hiểu không?
Kẻ giầu sang khi nằm xuống cũng ra đi một mình -- có hiểu không?
Của cải tích luỹ tràn đầy, nhưng chắc gì có sức khỏe để mà hưởng -- có hiểu không?
Thân xác này, mà ta quý biết bao, rồi sẽ làm mồi cho chim và chó -- có hiểu không?
Tâm vô định này sẽ không thể kiểm soát được số phận của nó -- có hiểu không?
Một ngày kia ta sẽ mất hết những ngườI thương yêu và tin cậy -- có hiểu không?
Ta sẽ bị trừng phạt vì những điều ác đã làm -- có hiểu không?
Quán chiếu nơi đâu, cũng không thấy có thực thể nào -- có hiểu không?
Rồi từ giữa hàng ngũ những loài chim con Vẹt khéo nói đứng lên thưa rằng:
Nghe đây, chúng sinh trong thế giới luân hồi này
Ngươi ước muốn được hạnh phúc, nhưng chỉ tìm thấy sự buồn rầu
Khi còn trong tình trạng đau khổ, thì còn chưa được giải thoát
Nghĩ đến điều đó làm ta thấy buồn thay!
Nay ta nhắc lại Pháp nhiệm mầu
Hãy nghe ta, những trú nhân của thế giới luân hồi
Pháp là vĩnh viễn vô thuỷ vô chung
Đem lại phước báu vô lường
Pháp vô song nhiệm mầu cho ta thấy
Những
đau khổ hiện nay ta gánh chịu chính là hậu quả của những nghiệp ác
trong quá khứ
Nghiệp quả tích lũy từ những hành động của chính chúng ta
Vì chúng ta, và chỉ chúng ta mớI là ngườI đã tạo ra chúng
Vậy nay hãy xóa bỏ đi bức màn che lấp tư tưởng
ĐờI sống này, như những hạt sương trên cỏ, chỉ là vô thường
Và ta sẽ không thể nào còn sống mãi
Vậy ngay bây giờ, hãy nghĩ đến những điều đó, và nỗ lực lên!
Cơn đau đớn từ cái nóng lạnh của địa ngục
Sự đói khát dầy vò của ngạ quỷ
Chẳng qua chỉ là hậu quả của những hành động xấu -- Đức Phật Mâu Ni đã nói
Nơi đây tự thâm tâm ta xin lập lời thệ nguyện
Sẽ tránh tất cả những điều xấu -- thực hiện điều lành
Thành tâm ta xin tự quy y
Nơi Tam Bảo bất biến thường hằng
Không bao giờ bỏ cuộc, không bao giờ phôi pha
Đạo là ngườI đồng minh quý báu nhất của chúng ta qua tất cả mọI thờI
Trong tâm ta, giờ đây không còn nghi ngờ gì nữa, lòng tin đã vững chắc
Quyết học tập phật pháp thiêng liêng
Giờ đây ta từ bỏ mọI điều trên thế giớI luân hồi này
Và như vậy, kính bạch Đại điểu cao quý
Chúng con những loài chim tụ hội nơi đây, xin ngài ban pháp nhiệm mầu,
dậy cho chúng con hiểu rõ bản chất của đờI sống!
Nói xong, con Vẹt đảnh lễ ba lần.
Lúc đó, Đại điểu nói như sau:
HỡI những loài chim lớn nhỏ nơi đây, các ngươi đã hiểu rồi. Trong tất cả mọI điều đã nói, không có ai trong các ngươI đã phủ nhận sự thật. Lành thay! Lành thay! VớI tâm kiên cố hãy giữ mãi những lờI nói đó trong tim. Và vậy thì, các loài chim tụ hộI nơi đây, những chim lớn và chim nhỏ có duyên may được hiện diện nơi đây hãy nghe ta bằng sự chú tâm và thành kính:
Mọi sự trong thế giớI luân hồi này đều là ảo ảnh, như một giấc mộng
Bất cứ ta quán chiếu nơi đâu, cũng không thấy có một thực thể nào
Những lâu đài xây bằng đất, đá và gỗ
Những ngườI giầu sang phủ phê vớI
thức ăn quần áo
và vật dụng sang trọng
Những độI binh hộ vệ bao quanh những kẻ quyền thế
Đều là những lâu đài trên không trung, như cầu vồng trên trờI
Thật mê muộI thay những kẻ cho đó là thật!
Khi những thân bằng quyến thuộc -- chú bác-- cháu-- anh em tụ họp lại
thành một giòng họ
Khi những cặp vợ chồng con cái họp nhau thành một gia đình
Khi bạn bè, hàng xóm tụ họp lại như những ngườI thân thiết
Tất cả đều như những cuộc gập gỡ trong mơ, như những ngườI đồng hành
xa lạ chia nhau một miếng ăn
Thật mê muội thay những kẻ cho đó là thật!
Thân xác giả dối này lớn lên trong
nước tiểu, từ những tập hợp
của tế bào và máu
Những thói quen đam mê khởi nguồn từ những nghiệp xấu
trong quá khứ
Những tư tưởng bị vướng mắc bởi vô số cảnh sắc
Tất cả đều như hoa trong mùa thu, như mây trên bầu trời
Thật mê muộI thay, những chim kia, nếu ngươi nghĩ đó là thường tồn
Bộ lông vũ nhiều mầu sặc sỡ của con công trông lộng lẫy
Những lờI ca du dương vớI những nốt nhạc thăng trầm
Tương quan nhân quả nào đã đem chúng ta đến nơi đây
Đều là âm của những tiếng vang, một trò chơi thể thao của ảo tưởng
Hãy quán chiếu trên ảo tưởng này, chớ cho đó là thật!
Sương giăng trên mặt hồ, mây bao phủ bầu trờI nam
Những hơi nước bị gió thổI bay trên mặt biển
Những trái cây chín mọng dướI ánh nắng mặt trờI
Đều không tồn tại mãi trong vô thường, chúng sẽ tan biến đi và rơi rụng
Hãy quán tưởng trên ảo tưởng này, chớ cho chúng là thường tồn!
Khi Đại điểu nói xong, tất cả chim mọi loài đều đứng lên vui mừng nhẩy múa một lúc trong không trung, và hát những bài hát hoan ca.
"Cầu cho các ngươi được an khang thịnh vượng!" Đại điểu nói, vui mừng vì đã đến đây. "Cúc cu! Cúc cu!" Ta hoan hỉ thấy ánh sáng phật pháp đã rọI chiếu đến các loài chim. Hãy cùng nhau nhẩy múa vui ca lên!"
"Cầu cho các ngươi được thịnh vượng, cầu cho các ngươi được thịnh vượng," Nó nói, vui sướng được ở trong mảnh đất phong phú này. "Cúc cu! Cúc cu!" Nó gáy, "Ta thật hoan hỉ thấy tinh hoa của đạo pháp đã thấm nhuần tớI các ngươi. Hãy nhẩy múa lên trong vũ điệu hoan ca! Hãy hát lên đi, và cầu cho các ngươi được vượng phát!"
"Cu cu, ci ci" Đại điểu hót, vui mừng thấy tất cả các đoàn chim đã tụ hộI tớI đây. "Cúc cu! Cúc cu!" Nó hát, "Ta hoan hỉ đã truyền cho các ngươi được chánh pháp. Hãy nhẩy múa lên trong vũ điệu hoan ca! Hãy hát lên đi, cầu cho các ngươi được thịnh vượng! Hãy hát lên những bài ca vang lừng khắp nơi! Nhẩy múa lên trong vũ điệu tưng bừng! Vì giờ đây các ngươi đã được toại nguyện!"
Tất cả loài chim đều ca hát nhẩy múa tưng bừng, hoan hỉ chúc nhau nhiều may mắn và tràn đầy hạnh phúc. Rồi chúng đi theo Đại điểu nguyên một ngày, tiễn đưa Đại điểu trở về Ấn độ an lành. Trên đường về, đàn chim Tây tạng cùng nhau ngủ dưới một gốc cây. Ngày hôm sau, khi ánh mặt trời Jambudvipa đã lên, chúng bay vòng quanh gốc cây nơi đã họp nhau lại, ước hẹn ngày tái ngộ, và rồi mỗI cánh chim bay trở về tổ ấm trong niềm vui mãn nguyện.
Ngọc Bảo
(Trích dịch từ "Buddhist Scriptures")
