CHỮ ĐẠO - HT Tuyên Hóa

 Cá ở trong nước mà không biết mình đang bơi trong nước, con người ở trong không khí mà không thấy được không khí. Tuy nhìn chẳng thấy, nhưng không thể nói không có không khí. Không khí tuy không có hình tướng, nhưng chẳng phải là không có. Cá ở trong nước tuy nhìn chẳng thấy nước, nhưng một khi cá ra khỏi nước thì nó không thể sống được. Con người nhờ vào không khí mà sinh tồn, tuy ăn không khí không làm mình no, song mình cần không khí để sinh tồn. Vạn vật sẽ chết vì thiếu không khí. Nhân gian thì có không khí, ở trên trời cũng có một loại thần khí, thần tánh, ở nơi Phật thì có Phật tánh. Phật tánh và thần tánh tuy không thể thấy được song cảnh giới của thánh nhân không phải là không có. Nếu không có thần khí thì chư thần phải đọa lạc, nếu không có Phật tánh thì cũng không có Phật. Đó là cảnh giới vô cùng kỳ diệu. Tu hành, tức là tu Đại Đạo vô hình, tu Đại Đạo vô tình, tu Đại Đạo vô danh, cho nên Thái Thượng Lão Quân có nói trong Thanh Tịnh Kinh rằng:

 Đại Đạo vô hình sinh dục thiên địa

 Đại Đạo vô tình vận hành nhật nguyệt

 Đại Đạo vô danh trưởng dưỡng vạn vật

 Vô bất tri kỳ danh, cưỡng danh vi Đạo

Nghĩa là:

 Đại Đạo chẳng có hình dáng nhưng sinh ra trời đất

 Đại Đạo chẳng có tình cảm song xoay vần nhật nguyệt

 Đại Đạo chẳng có tên tuổi song nuôi dưỡng vạn vật

 Ta chẳng biết tên là gì, đành gọi là Đạo vậy.

 Chữ Đạo này, theo chữ Hán thì trên đầu có hai chấm, tức là điểm âm và điểm dương, lại cũng từ chữ Nhân, nghĩa là người mà biến hóa ra. Hai điểm này là chữ Nhân viết lộn ngược. Tu Đạo có nghĩa là phải lộn ngược trở lại, là đi ngược giòng nước chứ không phải đi thuận theo giòng nước. Đi thuận theo giòng nước tức là sinh tử, mà đi ngược giòng nước tức là Niết Bàn. Chữ Nhật nghĩa là Nguyệt phía trên có hai chấm, đó cũng là do chữ Nhân mà ra, cho nên muốn thuận thì thuận, muốn ngược thì ngược. Ở phía dưới hai chấm trong chữ Đạo này có một lằn ngang tức là chữ Nhất. Chữ Nhất này phân chia thành một âm một dương, thiên âm thiên dương thì gọi là Cực. Thiên nghĩa là thiên lệch. Khi âm thiên lệch hay khi dương thiên lệch thì đến chỗ cùng cực, còn Đạo thì ở chỗ nào? Từ nơi chữ Nhất này, tức là từ số 1 mà tìm. Một là bản thể của các số, một này từ đâu mà có? Một này từ nơi số Không mà ra. Đã không thì chẳng có trong cũng chẳng có ngoài, không bắt đầu cũng không kết thúc. Dứt sạch tất cả các pháp, lìa bỏ tất cả các tướng, phóng ra thì bao quát mọi sự, cuộn lại thì ẩn tàng chẳng thấy, tất cả vạn vật bắt đầu từ số Không này mà ra. Cho đến sông núi, đất đai, phòng ốc nhà cửa, sum la vạn tượng đều là từ nơi số Không này mà bắt đầu. Nói một cách rõ ràng hơn, số không này chính là Bản Hữu Phật Tánh, là Đại Quang Minh Tạng rực rỡ sáng ngời, nếu thâu nhỏ lại thì nhỏ hơn hạt bụi, nếu phóng lớn ra thì lớn trùm pháp giới, cho nên lớn vô cùng mà nhỏ cũng vô cùng, chẳng có hạn lượng nào cả chính là số Không vậy. Song con người không biết giữ gìn quy củ, đem số Không này mà phá vỡ đi, nên biến thành số Một. Cho nên nếu chỉ có số Không mà thôi thì không có số Một, cũng chẳng có các số khác, và cũng chẳng cần thiết phải có các số khác. Bởi vậy cho nên Bản Lai là hào quang sáng ngời rạng rỡ, sau đó thì biến thành Một. Một này một bên tức là Âm, một bên tức là Dương, có nghĩa là từ một Âm một Dương mà sinh ra muôn vật. Người tu đạo phải từ nơi số Một này mà bắt đầu.

 Trong chữ Đạo ở dưới nét chữ Nhất có chữ Tự. Bây giờ thử tìm kiếm chữ Tự. Chữ Tự tức là chính mình, gồm có dấu phết và chữ Mục, nghĩa là con mắt, tức là phải dùng con mắt mà hồi quang phản chiếu, mà hướng vào bên trong, không phải nhìn ra ngoài. Đóng con mắt lại là chữ Tự, tức là chính mình. Bây giờ, nếu thêm chữ Khước ở một bên nữa thì thành ra chữ Đạo, ý nói Đạo là cần phải tu, bởi vì chữ Khước có nghĩa là đi, là bước, là thực hành. Ông Hàn Dũ ở trong Tập Nguyên Đạo có nói rằng: “Do thị nhi ý yên chi vi đạo”, tức là từ nơi này mà đi đến chỗ kia thì gọi là Đạo. Đạo có nghĩa là con đường đi, cho nên tu Đạo thì cần phải cung hành thực tiễn, thật sự tu hành, phải nỗ lực và hết sức thành tâm. Nếu mình muốn phản bổn hoàn nguyên, thì cần phải từ nơi số Một này mà tu về số Không. Đắc Nhất vạn sự tất. Được một mọi sự đều xong. Nếu mình khôi phục lại được số Không này, tức là mình có thể trở về với Bản Lai Diện Mục và có thể chuyển Diệu Pháp Luân.