THUẬT THAI TỨC VÀ TRƯỜNG THỌ
Thai tức là môn nội khí khí công đời đời truyền thừa trong Đạo giáo, có thể gọi là môn khí công cao cấp. Khởi thủy, thai tức là một môn trong thuật phục khí, về sau dần dần phát triển thành một hệ thống công pháp độc đáo, có trước tác kinh điển thai tức riêng.
Nguyên khí là gì
Thai tức, nói nôm na là “thở” ở trạng thái bào thai. Muốn hiểu thai tức, phục khí, phải hiểu về “nguyên khí”. Theo đạo gia, nguyên khí là chân khí tiên thiên mà con người bẩm thụ trước khi ra đời. Giai đoạn hoàn hảo nhất, sung mãn nhất của nguyên khí con người là khi còn ở trạng thái thai nhi, cơ thể chưa bị hao tổn do khí hô hấp từ mũi, miệng. Thai nhi nằm trong lòng mẹ không ăn không uống, không hít không thở, chỉ thông qua cuống nhau mà sống, đó là nhờ nguyên khí vậỵ Sau khi ra đời, nguyên khí thoát ra từ miệng mũi, khí hậu thiên kéo khí tiên thiên đi. Người luyện khí là phải giữ lại, hồi phục nguyên khí để luyện thành đạo trường sinh bất lão.
Nguyên khí hay chân khí là khí vô hình, là khí được tồn
dưỡng bên trong cơ thể, còn không khí chúng ta hít thở thông
thường là khí hữu hình. Khí hữu hình qua sự chuyển hóa trong cơ
thể có thể biến thành khí vô hình, ngoài ra thông qua tập
luyện cũng có thể thúc đẩy khí vô hình sinh ra. Công năng miễn
dịch,
tự trị bệnh của cơ thể là nhờ ở khí vô hình, tức nguyên
khí. Sự hao tổn năng lượng trong cuộc sống hằng ngày cũng
không phải từ khí hữu hình mà là khí vô hình. Khi khí hữu hình
được sung túc thì cơ thể sẽ xảy ra hiện tượng “biến đổi
về chất” (chất biến), hình thành quá trình “Khí nhiều thì sinh
tân dịch, tân dịch nhiều lại sinh khí”, khí huyết thịnh vượng
thì khỏe mạnh, trường thọ.
Trong cơ thể, gốc của nguyên khí nằm ở huyệt Mệnh môn , tức xương cùng, giữa hai thận, dưới đốt sống thứ 2. Đây là vị trí quan trọng của sinh mệnh và công năng sinh dục, vì thế các nhà dưỡng sinh, thầy thuốc luôn coi Mệnh môn là nơi “tàng tinh tụ khí”. Đan điền, tức Khí hải (bụng dưới) là nơi hành khi'. Đạo gia cho rằng thường xuyên chà xát, làm nóng hai vị trí này có thể bồi bổ nguyên khí, khỏe mạnh, trường thọ.
Ba tên trộm
Chúng ta phải thừa nhận rằng: ăn uống là gốc của sinh
hóa, còn hô hấp là gốc của sinh tử. Phật giáo cũng nói “Việc
sống chết của con người chỉ cách nhau một hơi thở”. Sự sinh
tồn của con người luôn gắn liền với mọi sự vật của đại
tự nhiên, là do nhân duyên hòa hợp. Mỗi miếng ăn miếng uống,
mỗi hơi thở của chúng ta đều là ăn trộm của đại tự nhiên,
thông qua việc “ăn trộm” này để duy trì sinh mệnh, nhưng đồng
thời sinh mệnh của chúng ta cũng bị đại tự nhiên trộm lấy
để trở về với bản thể hư vộ Vì thế “Hoàng Đế Âm phù
kinh” nói rằng: “Trời đất là kẻ trộm của vạn vật, vạn vật
là kẻ trộm của con người, con người là kẻ trộm của vạn vật.
Ba kẻ trộm này hòa hợp với nhau thì tam tài an. Sự chí tư của
trời đất dùng ra ở chí công, muốn giữ nó phải dùng khí”.
Trong hô hấp của con người quả thật là đã bị khí của trời
đất trộm lấỵ “Linh bảo tất pháp” nói: “Một thở nguyên khí
ra, một hít nguyên khí vào. Nhận khí của trời đất, không thể
giữ được lâu”. Người luyện thai tức, phục khí chính là giảm
thiểu tối đa hành vi “trộm” của tạo hóa, từ đó mà thoát
được sự “bị trộm”, an nhiên tự tại.
Công pháp thai tức
Trong “Hậu Hán thư - Vương Chân truyện” chép rằng: Đời Hán Vũ Đế có Vương Chân, tự là Thúc Kinh, người Thượng Đảng, luyện thuật bế khí mà nuốt, gọi là thai tức; luyện cuốn lưỡi lên vòm họng cho ra tân dịch mà nuốt, gọi là thai thực. Vương Chân chuyên cần luyện, có thể nhịn ăn hơn 200 ngày, gương mặt bóng mịn như trẻ con, thân thể tráng kiện, sức mạnh hơn chục người”. Có thể thấy thai tức xuất hiện từ thời xa xưa, thông qua rèn luyện thai tức có thể trở về trạng thái thai nhi trong bào thai, không ăn ngũ cốc, da dẻ sáng đẹp, khỏe mạnh, từ đó mà được trường thỗ “Hứa Tinh Dương trong “Túy tâm tiên ca” viết rằng “Chân khí vận hành bên trong, tự nhiên phản lão hoàn đồng”.
Đạo giáo truy cầu sự khỏe mạnh, an lạc, thoát xác thành tiên nên xem thuật thai tức là một loại pháp thuật tu tiên, vì thế mới dung nhập thai tức vào hệ thống công pháp tu luyện của mình, áp dụng tập luyện rộng rãi trong tín đồ. Thời Tam Quốc có đạo sĩ Ngô Cát Huyền tinh thông thuật thai tức, có thể bế khí nằm dưới nước suốt ngàỵ
Vào đời Đông Tấn, cách nay khoảng 1600 năm, đạo sĩ Cát Hồng (283-363) trước tác “Bão Phác Tử”- một bộ kinh điển của Đạo giáo, trong đó ghi lại nhiều phương pháp hành khí, có một phần hướng dẫn luyện thai tức như sau: “Người mới luyện thuật này, đầu tiên dùng mũi hít sâu vào rồi bế lại không thở ra, lòng đếm thầm từ 1 đến 120 rồi mới dùng miệng thở ra từ từ, sau đó lại hít vào…Hô hấp phải thật sâu, êm, không để tai nghe tiếng, hít vào nhiều, thở ra ít. Dùng lông hồng (lông mao cực nhẹ) đặt trên mũi miệng, đến mức hít thở mà lông không động là đạt”.
Phép thai tức mà Cát Hồng nói có thể là vì ông lĩnh hội
được từ đặc tính trường thọ của loài rùa và hạc, thấy
rằng hô hấp chậm-êm-sâu-dài là điều kiện cơ bản của trường
thọ. Vì thế Cát Hồng nói “Biết được sự trường thọ của
rùa, hạc, nên học phép đạo dẫn của chúng để kéo dài thêm
tuổi”. Theo Cát Hồng, thai tức cũng như quy tức (thở như rùa),
là một loại tiềm hô hấp thâm tầng, đạt được sau khi nhập
tĩnh. Thai tức hoàn toàn khác với bế khi'. Thông thường, bế
khí là bất ngờ cắt đứt sự hô hấp đang bình thường, làm
thiếu dưỡng khí; thai tức hay quy tức là thông qua tập luyện
dần dần giảm thiểu nhu cầu về dưỡng khi'. Y học hiện đại
nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ sử dụng lượng túi phổi của cơ
thể rất thấp, khi hô hấp bình thường thì có rất nhiều túi phổi
không làm việc. Qua rèn luyện thai tức, khí công có thể giúp cơ
thể sử dụng tối đa công năng của túi phổị Tiến thêm một
bước nữa, ý nghĩa chân chính của thai tức là không còn dùng
mũi miệng để hô hấp nữa, mà chân khí vận hành bên trong, trao
đổi chất qua da, chân lông, hô hấp tựa như thai nhi trong bào
thai, đó mới là chân nhân. Nhưng đạt đến mức này là rất khó
khăn.
Khoảng đến đời Tùy, Đường thì công phu thai tức đã
đạt đến mức tinh diệụ Trong “Đạo tạng” lưu giữ nhiều
trước tác về thai tức nhu “Ngọc Hoàng thai tức kinh”, “Thái
Thượng dưỡng sinh thai tức khí kinh”… Từ sau đời Tống thì thai
tức không còn là môn tu luyện riêng biệt mà được dung hợp
vào thuật Nội đan, công hiệu lại càng được nâng cao rõ rệt.
“Thai tức minh” của Hồ Văn Hoàn đời Minh dạy rằng: Đầu tiên hít vào một hơi dài, nuốt xuống, tiếp đó nuốt nước bọt 36 lần, hơi thở ra vào phải thật êm sâu, trong lòng thanh tĩnh an nhiên. Chỗ tập phải yên tĩnh, tránh xa nơi ồn ào, kỵ ăn thức ăn tanh béo vì làm hại khí. Kiên trì tập luyện không chỉ trừ bệnh, lại còn trường thỗ Vương Văn Lục chú giải rằng: Phép thai tức này lấy điều chỉnh hơi thở, nuốt tân dịch để bổ nguyên khi'. Mỗi giờ nên nuốt 3 lần, giờ tý (11-1 giờ sáng) nuốt thì hiệu quả dưỡng sinh cực cao vỉ dương khí mới sinh.
Công pháp thai tức hiện đại
Các nhà dưỡng sinh thuộc Hiệp hội Nội đan thái cực của Trung Quốc đã chỉnh lý hơn mười phương pháp thai tức cổ để tổng hợp ra phương pháp thai tức mới như sau:
1. Người luyện thai tức có thể tập 1 lần trước khi ngủ
và sau khi thức, tư thế nằm hay ngồi đều được. Cần nhắm
mắt, tĩnh tâm, an thần, bài trừ tạp niệm.
2. Hành khí điều tức, mũi hít sâu vào, miệng thở ra, quan trọng nhất lá điều chỉnh hơi thở sao cho thật êm sâu, không để tai nghe tiếng.
3. Dùng mũi từ từ hít vào, đến khi đầy thì ngưng, giữ khí lại, đếm thầm từ 1 đến 120 rồi mới dùng miệng thở ra từ từ, rồi hít vào…. Thời gian đầu có thể đếm từ 1 đến 10,20… lúc không nín nổi thì thở rạ Qua một thời gian, hơi thở sẽ trở nên rất nhẹ rất êm, tựa như không thở.
4. Theo thời gian luyện, thời gian đếm số giữ khí trong cơ
thể tăng dần lên, người chuyên cần luyện tập có thể giữ khí
trong người đến số ngàn. Cát Hồng nói giữ khí được đến
số 2.000 có thể phản lão hoàn đồng.
Đạo giáo cho rằng luyện công pháp thai tức là “Lấy khí hậu thiên để dẫn khí tiên thiên”, trở về trạng thái “chuyên khí chí nhu” như hài nhi. Y học hiện đại cũng như y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng công phu thai tức thông qua rèn luyện hô hấp và khống chế ý niệm có thể tăng cường sự tích tụ nguyên khí trong cơ thể, cải thiện sự vận hành khí huyết, tăng sức đề kháng, từ đó mà đạt hiệu quả nội dưỡng thân tâm, mạnh khỏe không bệnh. Luyện thai tức có thể phối hợp với các môn xoa bóp, đạo dẫn, thái cực quyền…để tăng thêm tác dụng trị liệu các bệnh phức tạp khác.