Chiếc đĩa cho mèo ăn
Ngày xưa có những người được gọi là hatashi sinh sống bằng nghề buôn đồ cổ. Người hatashi đi khắp nơi lùng mua cho được các món đồ cổ quý hiếm với giá rẻ rồi đem bán lại cho các hiệu chuyên bán đồ cổ.
Một ngày nọ, có một người hatashi đang đi tìm mua đồ cổ, nhưng chuyến đi lần này không được may mắn, dù anh ta đã đi nhiều nơi nhưng vẫn chưa gặp được món đồ nào đáng giá. Người hatashi vừa đi vừa than thở:
“Đã bảy ngày trời rồi, mà chẳng tìm được món nào cả. Lúc có, thì tìm được ngay, mà hễ đã không có, thì tìm đến đỏ mắt cũng chẳng có. Đi mỏi rã cả chân, lại đang khát khô cả cổ, hay là ta ghé vào quán trà kia nghỉ giải lao đã nào.”
Nghĩ đoạn, người hatashi bước vào quán trà và gọi:
-Ông chủ ơi, cho một chén trà nhé.
Chủ quán đáp:
-Xin quý khách vui lòng đợi, chúng tôi vừa mới chế thêm nước nên phải chờ một
lát nữa nước mới sôi ạ.
Người hatashi bảo:
-Ồ, không hề gì. Tôi cũng không có viêc gì phải vội, ông chủ quán cứ thủng thỉnh mà châm trà nhé.
Người hatashi ngồi đợi trà, mà trong lòng lo nghĩ vẩn vơ.
“Còn bình chân như vại mà ngồi uống trà thế này thì cũng tốt thôi, nhưng sắp tới phải làm sao đây… Cứ cái điệu này không khéo mà về Edo với hai bàn tay không mất. Thời buổi ngày càng khó khăn thật. Đi không biết bao nhiêu đường đất rồi mà chẳng tìm thấy gì cả. Ngày trước thì chỉ dạo quanh một vòng là thế nào cũng tìm được hai ba món. Chà, không biết có món đồ quý nào ở đâu đây không nhỉ…”
Đúng lúc ấy anh ta trông thấy một chú mèo trong góc quán.
“ Ơ, có con mèo. Mèo ăn cơm đựng trong cái đĩa thì chắc là mèo của chủ quán nuôi, chứ chẳng phải là mèo hoang. Ơ, cái đĩa đựng cơm cho mèo ăn này…Xem kìa !!! Đấy không phải là đĩa Hoa mai Cao Ly là gì! Nhất định là không thể nhầm được. Cứ đem đến bất cứ hiệu đồ cổ nào cũng bán được với giá ba trăm đồng tiền vàng, nếu gặp được người thích loại này thì còn được giá năm trăm đồng tiền vàng ấy nữa chứ. Mà này…Chủ quán này là hạng người thế nào mà lại đem làm đĩa cho mèo ăn thế nhỉ. Thật không gì đáng sợ hơn là hạng người không biết được chân giá trị ở đời…Nhưng mà…Hì hì.. Thế là vận may đã đến với mình. Thật không ngờ là lại tìm được đĩa Hoa mai Cao Ly ở một chỗ như thế này.
Được! Ta phải vớ ngay lấy món này mới được.”
Đúng lúc ấy chủ quán bưng chén trà ra mời khách. Người hatashi đón lấy chén trà nóng, thổi phù phù rồi uống cạn.
-Trà ngon quá, cảm ơn ông chủ.
-Thế à. Trà vừa ý quý khách thì không gì bằng.
-Mà này ông chủ quán, ở dưới mé hiên kia có con mèo, có phải là mèo nhà ta
không ạ?
-Vâng, phải ạ.
-Thế à, con mèo trông kháu quá.
Rồi anh ta đánh tiếng gọi mèo lại gần.
-Ồ, con mèo này dễ tính, không sợ người lạ nhỉ. Mèo có muốn được bế không?
Nào, lại đây nào. Ơ, nó trèo lên đùi tôi này.
Chủ quán vội xua con mèo đi, bảo:
-Xuỵt, không được! Xin lỗi quý khách, nó làm bẩn áo của quý khách mất! Xin lỗi quý khách, con mèo này có tật hễ thấy có người vào hiệu là cứ xán lại, muốn nhẩy lên đùi khách …
Người hatashi bảo:
-Không hề gì. Tôi thích cái giống mèo này lắm. Xem kìa, tiếng mèo nghe yêu lắm kia. Ơ, mèo còn muốn chui vào trong ngực áo nữa hả? Được, nào!
Và thế là anh ta ủ con mèo vào trong ngực áo.
Chủ quán xua tay lia lịa bảo:
-Đừng.. xin quý khách đừng làm vậy. Bây giờ đúng là lúc mèo rụng lông đấy ạ.
-Ông chủ quán đừng lo. Những người yêu mèo thì thích cái trò ủ mèo trong ngực áo thế này lắm cơ. Ơ, thế ông chủ quán có thích mèo không?
-Dạ..Dạ không phải là thích lắm đâu ạ. Số là vợ tôi qua đời sớm, để tôi ở lại sống một mình cũng hiu quạnh, nên tôi mới bèn xin ở chỗ người quen một con mèo về nuôi cho đỡ vắng vẻ. Con mèo ấy lại dẫn về một con mèo khác, rồi con mèo ấy đẻ con...Cứ thế con này rủ con kia về, sinh sôi nẩy nở mãi...Nên bây giờ trong nhà tôi có đến hai mươi con mèo.
-Nhiều thế cơ ạ? Nhưng tôi có thấy con nào nữa đâu?
-Dạ, nhà tôi ở mãi tận đằng kia chứ không phải là ở đây. Đến tối, đóng cửa hiệu rồi mới về nhà, tức thì lũ mèo ùa cả ra kêu ầm ĩ cả lên ...Thế nhưng mà lũ mèo cũng đáng yêu lắm ạ. Mỗi sáng tôi lại dẫn theo một con trong lũ mèo ấy đi ra quán.Thế là lũ mèo còn lại nhìn tôi chằm chặp, mà con nào con nấy mặt mũi trông ra chiều ai oán lắm cơ ạ.
Ông chủ quán vừa cười vừa nói. Người hatashi cũng cười tiếp lời ông, bảo:
-Ô, thế à.
Đoạn anh ta quay sang con mèo, bảo nó:
- Vậy là hôm nay mày tốt số được chủ dẫn theo ra quán đấy nhỉ.
Người hatashi lại quay sang ông chủ quán:
-À…con mèo này cứ quấn lấy tôi thế này, hay là ông để nó cho tôi, được không ạ?
Chủ quán ra chiều ngơ ngác, nói:
-Ấy…Xin ông thứ lỗi cho, không được đâu ạ. Đây là con mèo mà tôi cũng thích lắm ạ.
-Vâng, chắc là thế. Con mèo xinh thế này, bảo ai mà không yêu chứ. Nhưng mà ông có những hai mươi con cơ mà. Không giấu gì ông, vợ tôi thích mèo lắm, lại thêm chúng tôi không có con, nên mới nuôi một con mèo, thì chẳng may là dạo gần đây con mèo ấy lại chết mất rồi. Vợ tôi buồn lắm và bảo tôi hãy đi xin ở đâu một con mèo về nuôi .. Tôi cũng định bụng hễ thấy con mèo nào ưng ý thì .. Nay gặp được con mèo này ở đây âu cũng là một cái duyên, nó lại quấn lấy tôi thế này này.. Tôi xin ông đấy, ông làm ơn để con mèo này lại cho tôi.
Chủ quán lắc đầu:
-Cho dù quý khách có nói gì chăng nữa..
Người hatashi nài nẵng:
-Thôi mà, tôi xin ông đấy. Tôi cũng không dám xin không đâu ạ. Ông cho tôi gửi lại tiền mua katsuobushi cho mèo ăn nhé. Xem nào..
Người hatashi lần mở hầu bao rồi lấy tiền vàng ra.
-Xin ông cho gửi ba đồng tiền vàng, như vậy đã đủ chưa ạ?
Chủ quán giẫy nẩy:
-Chắc là quý khách nói đùa ..? Mua một con mèo con thế này làm gì phải cần tới món tiền lớn đến ba đồng tiền vàng …
Người hatashi buột miệng nói:
-Có là bao, rồi thì sẽ lấy lại được gấp trăm lần ấy chứ.
Chủ quán ngơ ngác hỏi:
-Gì cơ ạ?
Người hatashi vội khua tay đánh trống lảng:
-Không …không có gì! Xem kìa, con mèo xinh thế này, ba đồng tiền vàng là còn
rẻ chán.
Chủ quán đỡ lời:
-Vâng, thì cũng có thể là thế...Nhưng tôi thấy áy náy quá ạ.
Người hatashi lại nói:
-Ông chủ quán đừng ngại. Đem con mèo này về mà vợ tôi hết buồn thì phải nói là mua được một món hời ấy chứ.
-Vâng, thì là thế. Đã vậy, tôi xin ba đồng ạ. Xin cảm ơn quý khách. Từ nay xin gửi gấm nó cho quý khách. Xin nhờ qúy khách chăm bẫm nuôi nấng nó hộ cho.
-Ông chủ quán đừng lo. Không đời nào tôi lại để nó bị hắt hủi khổ sở đâu.
Đoạn anh ta quay sang nói với con mèo:
-Tốt! Tốt! Ta sẽ còn đi nhiều nơi rồi dẫn mày về Edo. Nghe chưa.
Anh ta lại quay sang nói với chủ quán:
-À, có phải con mèo này lúc nào cũng ăn bằng cái đĩa kia phải không ạ?
-Vâng.
-Thế à. Người ta vẫn nói rằng mèo là giống vật chỉ ăn cái gì đựng trong cái đĩa mà nó vẫn thường ăn. Vì vậy, ông hãy để luôn cái đĩa ấy cho tôi nhé.
-Ồ, lúc nẫy con mèo này vừa ăn xong, nên cái đĩa này bẩn rồi. Ở trong kia còn một cái bát sạch, để tôi đưa cho ông cái bát ấy vậy.
Người hatashi vội gạt đi:
-Không, không. Cho tôi cái ấy, cái đĩa ấy là được rồi.
-Nhưng mà cái đĩa ấy bẩn rồi ạ.
-Không sao, không sao đâu. Bẩn thế mà tốt. Cứ cho tôi cái đĩa bẩn ấy đi.
Chủ quán ngập ngừng:
-Chà, thế này thì hơi rắc rối ...
-Rắc rối là sao ạ?
-Dạ, cái đĩa ấy thì tôi không thể nào để cho quý khách được ạ.
-Tại sao?
-Số là… Có thể là quý khách không biết đấy thôi. Cái đĩa này rất đắt giá, gọi là đĩa Hoa mai Cao Ly, đem đến bất cứ hiệu đồ cổ nào cũng bán được với giá ba trăm đồng tiền vàng, gặp chỗ người ta thích loại đĩa này thì còn được giá những năm trăm đồng cơ ạ.
Người hatashi ú ớ:
-Thế.. Thế sao? Cái đĩa bé tí bẩn thỉu này ư? Ông chủ quán nói đùa đấy chứ?
Chủ quán quả quyết:
-Không, tôi nói thật đấy ạ.
-Thế ư?
Người hatashi nhủ thầm trong bụng:
“Hóa ra là hắn cũng biết!”
Nhưng anh ta làm ra vẻ ngơ ngác và trầm trồ:
-Chà, trông qua thì không biết đó là món đồ đắt giá đến thế. Ra là thế…Đắt thế đấy…
-Vâng, vì vậy xin quý khách thứ lỗi cho, để tôi đi lấy cái bát cho quý khách.
Người hatashi cụt hứng, nói:
-Bát à? Bát thì làm được trò trống gì!
-Thưa… quý khách nói gì ạ?
-Ồ không, không có gì cả.
Chủ quán hỏi lại:
-Thế quý khách có cần bát không ạ?
-Hả..? Thôi, không cần.
-Vậy à, vậy thì còn con mèo này, xin quý khách đem về chăm bẫm cho vậy.
-Hả..? Ừ…Ờ… Chăm bẫm, chỉ cần chăm bẫm thôi chứ gì…
Hatashi hạ giọng nói với con mèo đang rên khẽ trong cổ họng.
-Có im đi không nào? Ối, cái của nợ này! Nó són ra…Ướt hết cả ngực áo của người ta rồi. Cút, cút đi mau! Cuốn xéo đi đâu thì đi! Xì ..Xì…Ối giời ơi, lại còn lông lá rụng đầy cả ra nữa này. Ta chúa ghét giống mèo cũng vì thế!
Đoạn anh ta quay sang người chủ quán:
-Món đồ quý thế, sao ông không cất kỹ trong nhà, mà lại đem ra làm đĩa đựng thức ăn cho mèo, hả?
Chủ quán tủm tỉm cười nói:
-Vâng, cũng nhờ dùng cái đĩa ấy đựng thức ăn cho mèo, mà thỉnh thoảng tôi lại bán được mèo với giá ba đồng tiền vàng đấy ạ.
(5/2/2023)
Quỳnh Chi phỏng dịch truyện Rakugo “Neko no sara”
