Chỗ ngộ của Hương Nghiêm Trí Nhàn
Trí Nhàn quê ở Thanh Châu
Chán đời thế tục cạo đầu xuất gia
Tham vấn chẳng nệ đường xa
Đến Tổ Bá Trượng để mà gắng tu
Tham thiền sáng tối công phu
Tiếc thay chưa ngộ Tổ Sư tịch rồi
Lòng tin không chút đổi dời
Theo Sư Linh Hựu học lời lẽ hay
Một hôm Sư bảo như vầy:
“Nghe ngươi lanh lợi, tánh hay hơn người
Hỏi một đáp được thành mười
Hỏi mười thì lại trả lời cả trăm
Ý hiểu thức tưởng chính danh
Là gốc sanh tử rành rành từ lâu
Giờ đây thử nói một câu
Khi mà cha mẹ lúc đầu chưa sanh?”
Gặp câu hỏi quá khó khăn
Không thể đáp được bèn đành về liêu
Sách vở có hết bao nhiêu
Đem ra lục lọi tìm điều giải minh
Không một câu đáp cho mình
Liền than: “Bánh vẽ chẳng làm bụng no!”
Lại đến cầu Tổ giảng cho
Linh Hựu không chút đắn đo trả lời:
“Nếu mà ta nói cho ngươi
Về sau ngươi chính là người chửi ta
Ta nói là việc của ta
Chẳng hề can hệ đến nhà ngươi đâu”
Trí Nhàn mang nặng nỗi sầu
Đốt hết sách vở đớn đau thề rằng:
“Đời này Phật pháp chẳng màng
Chỉ lo cơm cháo làm Tăng tầm thường”
Rồi khóc từ giã Qui Sơn
Về làm ruộng chốn Nam Dương núi rừng
Một hôm cuốc cỏ đào mương
Lượm hòn gạch ném trúng nhằm cây tre
Tiếng vang cái “cóc” giữa hè
Ngài bỗng tỉnh ngộ phá lên cười giòn
Trở về tắm gội thắp hương
Nhắm về hướng Tổ Qui Sơn thưa thầm:
“ Hòa thượng thật quá từ tâm
Ơn như cha mẹ trăm năm khắc lòng
Nếu xưa nói phá cho con
Làm sao có được vuông tròn hôm nay?”
An Nhiên