HẠC VÀNG NAY Ở NƠI ĐÂU
Vũ Hán còn kia Hoàng Hạc Lâu
Hạc vàng đi mãi chẳng về mau
Hán Dương nay chỉ còn lưu dấu
Địa-ngục trần-gian vạn cổ sầu !
PHÙNG QUÂN
9/2/2020
▪
Vũ Hán là thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc, nằm ở ngã ba sông Dương Tử và sông Hán (Hán Giang hay Hán Thủy). Nơi đây có thắng tích Hoàng Hạc Lâu (黄鹤楼) được xây dựng vào năm 223 trên khu Vũ Xương, một quận của thành phố Vũ Hán.
Thôi Hiệu (崔颢), một Thi-sĩ nổi tiếng thời nhà Đường, đã đến thăm thắng tích này và sáng tác bài thơ "Hoàng Hạc Lâu" vào thế kỷ VIII, bài thơ này đã trở thành một tuyệt tác văn chương bất hủ trong văn-học Trung Quốc.
Vào tháng 12, 2019, Vũ Hán trở thành tâm điểm và là nơi bùng phát bệnh viêm phổi Coronavirus mới, một bệnh tương tự như bệnh SARS, vốn còn gọi là "virus Vũ Hán" vì việc nhiễm virus được phát hiện lần đầu tiên tại thành phố này. Sang tháng 1, 2020, giới chức thẩm quyền tại Vũ Hán đặt thành phố trong tình trạng cách ly nhằm cô lập để ngăn chặn tình trạng lây lan chủng Coronavirus mới.
黃 鶴 樓
HOÀNG HẠC LÂU
昔人已乘黃鶴去，
Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ,
此地空餘黃鶴樓。
Thử địa không dư Hoàng Hạc Lâu.
黃鶴一去不復返，
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản,
白雲千載空悠悠。
Bạch vân thiên tải không du du.
晴川歷歷漢陽樹，
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ,
芳草萋萋鸚鵡洲。
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu.
日暮鄉關何處是，
Nhật mộ hương quan hà xứ thị,
煙波江上使人愁。
Yên ba giang thượng sử nhân sầu.
崔颢
Thôi Hiệu
▪
Dịch nghĩa:
Lầu Hoàng Hạc
Người xưa đã cưỡi hạc vàng bay đi,
Nơi đây chỉ còn lại lầu Hoàng Hạc
Hạc vàng một khi bay đi đã không trở lại
Mây trắng ngàn năm vẫn phiêu diêu trên không
Mặt sông lúc trời tạnh, phản chiếu cây cối Hán Dương rõ mồn một
Cỏ thơm trên bãi Anh Vũ mơn mởn xanh tươi
Trời về chiều tối, tự hỏi quê nhà nơi đâu?
Trên sông khói tỏa, sóng gợn, khiến buồn lòng người!
▪
Bản dịch thơ của Tản Đà:
Hạc vàng ai cưỡi đi đâu,
Mà đây Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ.
Hạc vàng bay mất từ xưa
Ngàn năm mây trắng bây giờ còn bay
Hán Dương sông tạnh cây bày,
Bãi xa Anh Vũ xanh dầy cỏ non
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai.
▪
Bản dịch thơ của Vũ Hoàng Chương:
Xưa hạc vàng bay vút bóng người
Đây lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi
Vàng tung cánh hạc đi đi mãi
Trắng một màu mây vạn vạn đời
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi
Gần xa chiều xuống nào quê quán
Đừng giục cơn sầu nữa, sóng ơi...
Vài lời mạn bàn:
Hoàng Hạc Lâu, bài thơ cổ bất tuyệt trải qua bao thế kỷ vẫn gợi lên trong lòng người đọc một niềm xúc động, một nỗi buồn man mác, thấm thía những mong manh biến đổi của cuộc sống vô thường. Ngôi lầu Hoàng Hạc tuy tàn phai theo thời gian, nhưng bài thơ của Thôi Hiệu đã làm cho Hoàng Hạc Lâu trở thành bất tử, và ngay cả khi đã sụp đổ tan tành theo những tàn phá của chiến tranh, ngôi lầu Hoàng Hạc vẫn được dựng lại y nguyên ở một địa điểm khác.
Hoàng Hạc Lâu là niềm hãnh diện của văn học Trung Hoa, cũng là niềm hãnh diện của thành phố Vũ Hán, một thành phố cổ với lịch sử lâu dài có nhiều thánh tích để lại . Nhưng chỉ trong thời gian ngắn, như một thoáng chớp, Vũ Hán bỗng trở thành địa ngục trần gian, người dân Vũ Hán trở thành những kẻ bị ruồng bỏ, xa lánh, bị cô lập và tự mình đối phó với cái chết vây bủa chung quanh. Vì đâu nên nỗi? Tất cả những gì xẩy ra đều bắt nguồn từ một nguyên nhân nào đó, mà cho đến nay người ta vẫn chưa xác định được rõ ràng đâu là nguyên nhân tạo nên siêu vi khuẩn dịch bệnh coronavirus với sức lây nhiễm tàn phá chưa từng thấy. Sự lan tràn nhanh chóng một phần cũng vì chính quyền Cộng Sản Trung Hoa đã bưng bít, ngăn chận tin tức, để đến lúc không còn ngăn chận được nữa mới dùng biện pháp phong tỏa thành phố, mặc người dân nơi đó tự lo liệu cho mạng sống của mình. Ngày 25 tháng 1, sau khi Vũ Hán bị phong tỏa 2 ngày, một thanh niên Vũ Hán can đảm đã liều mình đưa lên youtube những lời tố giác với công luận thế giới về tình trạng bi ai của Vũ Hán, bầy tỏ lòng căm phẫn trước thái độ sử xự của chính quyền sở tại. Trong phút chốc, trước sự an nguy của chính mình, người ta bỗng vượt ra ngoài sự an phận của cuộc sống khuôn khổ, để thấy mình như con chim trong lồng, thấy thế giới bên ngoài có những điều hay đẹp nhưng không thể nào với tới được. Lời nói của thanh niên Vũ Hán thật bi hùng trên youtube: “Chúng tôi muốn thế giới biết rằng, chúng tôi những người dân Trung Hoa lục địa không phải đã bị hoàn toàn tẩy não, chúng tôi không phải là những kẻ ngu si, mà thực sự muốn có tự do, dân chủ, muốn xã hội được giải phóng, nhưng không làm gì được trước gọng kềm chặt chẽ của chính quyền cộng sản. Thế giới hãy cứu chúng tôi!”
Mong rằng, cơn bệnh dịch coronavirus tuy là một tai họa, nhưng cũng là một tiếng chuông thức tỉnh lòng người, từ những người con dân Vũ Hán với truyền thống văn hóa cao đẹp của người xưa để lại, để trở thành một trận cuồng phong thổi bay những gọng kìm đã xiết chặt lên người dân Trung Hoa lục địa từ nhiều thập niên đến nay.
Ngọc Bảo
