Phẩm Ngàn/ Ác/ Đao Trượng/ Già 100-166

8. Phẩm Ngàn (SAHASSAVAGGO)
---o0o---

 
100- Dẫu cho có nói ngàn lời

Nếu vô nghĩa lý, cũng thời kể chi

Một lời nghĩa lý dễ nghe

Thân tâm tịch tịnh, dứt bề khổ đau

 
101- Dẫu cho tụng kệ ngàn câu

Nếu không đượm nghĩa, đáng đâu, kể gì

Không bằng tụng một kệ chi

Nghe xong tịnh lạc, dứt bề khổ đau

 
102- Dẫu cho tụng kệ trăm câu

Nếu lời vô nghĩa, ích đâu, chẳng bằng

Tụng lên một kệ Pháp vàng

Nghe xong, tịnh lạc, bình an cõi lòng

 
103- Dẫu cho thắng ở chiến trường

Ngàn quân địch, cũng không mong sánh bằng

Mình đà tự thắng được mình

Đó là chiến thắng vô hình tối cao

 
104- Người kia tự thắng, tốt sao

Hơn xa đã thắng ai nào, đáng chi

Thắng mình, phải chế phục đi

Tấm lòng tham dục, luôn thì nhiễu nhương

 

105- Dẫu là Càn Thát, Ma vương

Hay Thiên thần, cũng khôn đường thắng ta

Vì ta đã tự thắng ta

Sống trong tự chế, thiết tha cúng dường

 
106- Dẫu rằng đã bỏ ngàn vàng

Để lo tế tự quỷ thần trăm năm

Chẳng bằng giây phút phát tâm

Bậc chân tu đó, ta năng cúng dường

Cúng dường như vậy tốt hơn

Trăm năm tế tự quỷ thần sánh sao

 
107- Ai kia ở tại rừng sâu

Trăm năm thờ lửa cũng đâu ích bằng

Phút giây chợt ngộ ra rằng

Bậc chân tu đó, ta năng cúng dưòng

Cúng dường như vậy tốt hơn

Trăm năm thờ lửa, thật khôn sánh bằng

 
108- Suốt năm cúng tế, lễ hằng

Để cầu được phước, chẳng bằng phần tư

Phước người kính lễ bậc tu

Có tâm chánh trực, quả từ Thánh nhân

 
109- Nếu ta kính lễ, trọng tôn

Những người trưởng thượng, đạo cao, đức dày

Bốn điều sẽ được tăng hoài

Đẹp, vui, sức khỏe, tuổi đời cũng tăng

 
110- Dẫu rằng sống cả trăm năm

Một đời phá giới, tu thiền bỏ lơi

Không bằng chỉ một ngày thôi

Giới trì tinh tấn, không ngơi tu thiền

 
111- Trăm năm ai sống triền miên

U mê ám tuệ, tu thiền bỏ lơi

Không bằng chỉ một ngày thôi

Mở mang trí tuệ, không ngơi tu thiền

 
112 - Trăm năm ai sống biếng lười

Không hề tinh tấn, một đời uổng thay

Không bằng trong chỉ một ngày

Hết lòng tinh tấn, hăng say tinh cần

 
113- Ai kia sống cả trăm năm

Vẫn không thấy Pháp diệt sanh vô thường

Không bằng chỉ một ngày đường

Ngộ duyên ngũ uẩn vô thường diệt sanh

 
114- Ai kia sống cả trăm năm

Vẫn mê uế trọc, Niết Bàn chẳng hay

Sao bằng trong chỉ một ngày

Niết Bàn tịch tịnh tỏ bày sáng tâm

 
115- Ai kia sống cả trăm năm

Pháp cao chẳng thấy, lòng tràn u mê

Sao bằng một buổi hướng về

Pháp cao tối thượng, khai bề giác tri

 

---o0o---

9. Phẩm Ác (PAPAVAGGO)

---o0o---

116- Hãy mau làm việc thiện đi

Đừng cho điều ác chiếm vì cõi tâm

Hễ làm việc thiện chậm lần

Tâm ưa để Ác nhập xâm tức thì

 
117- Lỡ làm điều ác một khi

Thời đừng tiếp tục làm gì ác thêm

Chớ vui với Ác, đừng quên

Tâm mà chứa Ác, chịu phiền khổ thôi

 
118- Đã làm điều thiện xong rồi

Thời nên tiếp tục vun bồi làm thêm

Hãy vui làm thiện triền miên

Tâm tư tích thiện, một niềm an vui

 
119- Vì chưng quả ác chưa muồi

Nên người làm ác vẫn vui, tưởng lành

Đến khi nghiệp ác đã thành

Ác liền gặp Ác, phải đành chịu thôi

 
120- Vì chưng quả thiện chưa muồi

Làm lành mà vẫn thấy đời khổ thay

Đến khi quả thiện chín cây

Người hiền gặp phúc, vui vầy thiện duyên

121- Đừng vì ác nhỏ, coi khinh

Nghĩ rằng quả chẳng tới mình, sợ chi

Nước kia từng giọt li ti

Cứ rò rỉ nhỏ đến khi bình trào

Người ngu ác nghiệp lớn sao

Do nhiều ác nhỏ dồn vào từ lâu

122- Việc lành chẳng thể nhỏ đâu

Đừng cho rằng quả khó cầu, ích chi

Nước kia từng giọt li ti

Cứ rò rỉ nhỏ đến khi tràn bình

Người hiền trí, thiện đầy mình

Cũng do tích thiện, công trình mấy mươi

123- Đường buôn lắm của, ít người

Tránh nơi trống vắng, xa nơi hiểm nghèo

Sống lâu, độc dược tránh theo

Nên xa tránh Ác là điều tất nhiên

124- Bàn tay chẳng có vết thương

Có cầm thuốc độc, không thường bị lây

Không thương tích, tránh độc hay

Không làm điều ác, Ác hay tránh mình

 
125- Ác nhân muốn hại người hiền

Hiền không bị hại, Ác tìm ác nhân

Trong cơn cát bụi khó phân

Ngược chiều đổi gió, ác nhân, Ác hành

126- Cũng cùng từ bụng mẹ sanh

Nhưng người chính trực được lên cõi trời

Ác thời đọa địa ngục rồi

Ai rời sanh tử, chứng nơi Niết Bàn

127- Dù cho ẩn trốn trong hang

Lặn sâu đáy biển, bắc thang lên trời

Nào đâu có chỗ ở đời

Đã gây ác nghiệp, để rồi trốn đâu

128- Dù cho ở dưới biển sâu

Trên không cao vút, hang nao núi này

Nơi nơi thần chết dang tay

Chẳng nơi nào thoát lẽ này được đâu

10. Phẩm Đao Trượng hay Phẩm Hình Phạt (DANDAVAGGO)

                                                                             ---o0o---


129- Ai mà chẳng sợ gậy đao

Lòng người sợ chết, ai nào khác ta

Lòng người, suy bụng ta ra

Đừng sai bảo giết, chớ mà giết ai

 
130- Ai mà chẳng sợ gậy đao

Ai không thích sống, ai nào khác ta

Lòng người, suy bụng ta ra

Đừng sai bảo giết, chớ mà giết ai

131- Chúng sanh cầu lạc ở đời

Lại dùng đao gậy hại người, ác thay

Hại người cầu lạc, ứng ngay

Đời sau sẽ khổ, đời này chẳng vui

 

132- Chúng sanh cầu lạc ở đời

Không dùng đao gậy hại người, tốt thay

Một lòng cầu lạc đêm ngày

Đời sau hưởng lạc, đời này an vui

 

133- Chớ buông lời ác với người

Ta buông lời ác, người đời đáp ngay

Ác qua, ác lại, khổ thay

Như gươm, đao, trượng sẽ xoay hại mình

 

134- Nếu ta cứ tự nín thinh

Trước người thô ác, không sinh cãi bàn

Như chuông bể, chẳng tiếng vang

Nội tâm thanh tịnh, Niết Bàn thong dong

135- Lùa bò ra bãi cỏ non

Chăn bò chỉ một gậy con đủ dùng

Cũng như già, chết vẫn từng

Lùa sanh linh tới tử vong ngày ngày

136- Người ngu tạo ác chẳng hay

Cũng không ý thức quả này nẩy sinh

Đó là tự nghiệp do mình

Tạo nên lửa đỏ, mặc tình nung thân

 

137- Dùng đao gậy đánh Thánh nhân

Ác cùng người thiện, hại thân người hiền

Tội hình chịu, lẽ tất nhiên

Khổ đau mười loại, chịu liền chẳng sai

 

138- Một là mất hết tiền tài

Hai là hại đến thân này thương vong

Ba là trọng bệnh khó xong

Bốn là tâm loạn, chẳng còn biết chi

 

139- Năm là bị bắt tội gì

Sáu là trọng tội bất kỳ bị oan

Bảy là ly tán họ hàng

Tám là tài sản nát tan chẳng còn

140- Chín là nhà cửa, ốc phòng

Hỏa tai thiêu rụi, chốc mòng ra tro

Mười là khi chết phải lo

Tuệ sanh địa ngục, mặc cho đọa đầy

 

141- Chân trần, sống tuyệt thực đây

Đất lăn, tro trét, mình đầy nhớp nhơ

Ngồi yên một thế cứng đơ

Tóc đầu cứ để rối bừa tứ tung

Khó làm thanh tịnh tâm tư

Vì chưng nghi hoặc dứt trừ không xong

142- Ai kia tịch tịnh thân tâm

Siêng năng nhiếp phục, tu hành dám lơi

Sinh linh không hại mảy may

Sa môn không phải, thời Bà-la-môn

143-  Khó tìm thấy được người khôn

Biết điều tự thẹn, biết luôn giữ mình

Tránh xa chỉ trích, phê bình

Như con ngựa quý biết tình tránh roi

144- Tựa như ngựa quý chạm roi

Càng thêm tinh tấn, càng khơi nhiệt tình

Giữ gìn Chánh Niệm, vững tin

Chuyên cần giữ giới, định thiền, tịnh tâm

Trí, hành đầy đủ, chánh chân

Khổ đau vô lượng, mười phần sạch trơn

145- Người lo trị thủy, đào mương

Người nghề thợ mộc, lo đường cưa cây

Thợ tên lo uốn tên ngay

Làm lành thời phải lo bài điều thân

---o0o---

11. Phẩm Già (JARAVAGGO)
---o0o---

146- Cười chi, đâu có chi mừng

Sân, tham, lửa dữ đốt nung đời mình

Mịt mù trong cõi Vô Minh

Không tìm đuốc tuệ cho mình sáng soi

 

147- Thân này cứ tưởng đẹp rồi

Hay đâu bịnh tật trong người ẩn cư

Gây toàn khổ não, suy tư

Cái thân giả tạm, huyễn hư, chẳng bền

 

148- Mỗi ngày lại một già thêm

Thành rừng bệnh tật, nỗi niềm mong manh

Vô thường, tất phải mất nhanh

Sự đời có tử, có sanh, lẽ thường

 

149- Trái bầu kia đẹp, dễ thương

Sang thu bị héo, vẫn thường vứt đi

Thân này cũng chẳng khác chi

Chỉ còn xương trắng, có gì vui đâu

 

150- Thân này như thể thành hào

Xây từ xương thịt, máu đào mà ra

Nơi đây chỉ chứa chết, già

Đúng là ngã mạn, đúng là dối gian

 

151- Xe vua dù đẹp cũng tàn

Thân dầu trang điểm, cũng lần già thôi

Pháp lành bậc Thánh trên đời

Không suy tàn, được truyền nơi hiền tài

 

152-  Ít nghe, kém học những ai

Lớn, già chẳng khác những loài bò kia

Thịt, gân tăng trưởng mọi bề

Nhưng phần trí huệ chẳng hề tăng thêm

 

153-  Qua bao kiếp sống triền miên

Ta đều cố sức truy nguyên luân hồi

Thân này phải tạo lại thôi

Khổ thay, phải chịu luân hồi tái sanh

 

154- Bây giờ lẽ rõ rành rành

Thoát vòng sanh tử, tử sanh luân hồi

Thân này thân chót đấy thôi

Ta đà chứng đắc, an nơi Niết Bàn

Vô minh, chấp thủ, dục tham

Cũng đà dứt hết, chẳng còn bận tâm

 

155- Trẻ người không cố lập thân

Không lo tu đạo, tích nhân dồi dào

Khi già ủ rũ làm sao

Như con cò yếu bên ao không mồi

 

156- Trẻ người chẳng cố xây đời

Không lo tu đạo, chẳng vời tích nhân

Khi già, dáng tựa cung cong

Xót về dĩ vãng, thở than buồn tình

 

               ---o0o---

 

12. Phẩm Tự Ngã (ATTAVAGGO)

---o0o---

157-  Ai kia nếu biết thương mình

Phải lo tự bảo hộ mình, chớ quên

Trong ba canh (1), cũng một phen

Tỉnh ra, học tập, tu tâm chớ hoài

 

158- Đặt mình trong Chánh Đạo rồi

Mới lo giáo hóa người đời, tha nhân

Không e ô nhiễm, lỗi lầm

Mới là hiền giả , thập phần xứng danh

 

159- Dạy khuyên người khác thiện hành

Hãy lo làm trước, cho mình thích nghi

Hãy lo điều phục mình đi

Phục điều mình khó, dễ gì thành công

 

160- Chính mình là chỗ tựa nương

Đừng mong nương tựa, tựa nương vào người

Khéo tu, khéo tập ở đời

Mới mong đạt đến chốn nơi nhiệm mầu (2)

 

161- Chính mình tạo ác chứ đâu

Mình làm mình chịu, ai nào khác ta

Ác kia nghiền nát kẻ tà

Như kim cương nghiến nát tan đá này

 

(1) Ba canh: đầu, giữa, cuối đêm, hoặc thiếu, trung và lão niên

(2) Quả vị A La Hán

162- Kẻ kia phá giới, hại thay

Như cây leo bám giết cây đỡ mình

Chính mình lại hại thân mình

Kẻ thù cũng chỉ muốn mình thế thôi

 

163- Dễ làm điều ác, người ơi

Cũng như dễ tự hại đời mình đây

Làm lành được lợi, tốt thay

Nhưng vô vàn khó, ráng tay mà làm

 

164- Người ngu phỉ báng bất phân

Pháp, A La Hán, Thánh nhân đạo hành

Nào hay tà kiến chẳng lành

Là mầm tự hoại đã sanh quả rồi

Cách tha (3) cỏ cũng vậy thôi

Hễ sinh ra quả, tàn đời cỏ lau

 

165- Mình làm ác chứ ai đâu

Chính mình ô nhiễm, vương sầu chứ ai

Làm lành chẳng kể một hai

Tự mình thanh tịnh, chẳng ai giúp mình

Tịnh hay không tịnh, do mình

Chẳng ai có thể giúp mình tịnh thanh

 

166- Giúp người giải thoát tử sanh

Phải lo chuyện đó cho mình trước tiên

Biết đâu là lợi ích riêng

Mới chuyên tâm, mới gắng siêng chu toàn

 

(3)  Loại cỏ lau sanh ra quả là chết